Bijbelgedeelte

Lees met elkaar: Lukas 7:11-17

Zingen

Psalm 103:7, 8 of Psalm 91:1, 8 of Psalm 102:1, 6 of Psalm 121:1, 2, 4

Liederen: Beveel gerust uw wegen vers 1 en 3 (TZE 10); Leer mij Uw weg, o Heer’ (TZE 65); Wat de toekomst brengen moge 1,3 en 4 (UAM 176); Blijf mij nabij, wanneer het duister daalt 1 en 5 (UAM 200); Als g’in nood gezeten 1 en 2 (TZE 8); Ga niet alleen door ’t leven 1 en 2 (ZB 40)

Startopdracht

Doel: ruimte geven voor gevoelen van rouw, verdriet en pijn, daarnaast deze gevoelens met elkaar delen.

Nodig: kleine blaadjes en pennen.

Instructie:

• Er is verdriet gekomen. Iedereen heeft daar zijn eigen moeite, vragen en pijn bij. Laat de jongeren opschrijven wat ze belangrijk vinden, bijv.:
  • ​Hoe denk je terug aan de overledene?
  • Welke gedachten en vragen heb je?
  • Wat zou je graag op dit moment nog meer willen zeggen? (Dit kan in verschillende vormen: verhaal, gedicht, foto. Niet iedereen kan woorden vinden. Daarom is het goed om de vorm vrij te laten.)
• Als er openheid en ruimte is, kan wat er opgeschreven is met elkaar gedeeld worden. (Let goed op alle aanwezigen: de een heeft het moeilijker met rouw en verdriet dan de ander. Als je twijfelt als leider kun je ook een open vraag stellen: wie wil er delen van hij/zij opgeschreven heeft.)
• Bekijk het volgende filmpje:

Na deze avond

Weet je: dat rouw en verdriet telkens in het leven voorkomen, maar ook dat je het kwijt mag raken bij de Heere God.

Besef je: dat ieder op zijn eigen manier rouwt en verdrietig is en dat het goed is om elkaar daar de ruimte voor te geven.

Kun je: proberen rekening te houden met de ander, die verdriet heeft en naast hem/haar te gaan staan en te luisteren naar hem/haar.

Kerntekst

Lukas 7 vers 13: En de Heere, haar ziende, werd innerlijk met ontferming over haar bewogen, en zeide tot haar: Ween niet!

Verdriet

Vers 12: Door de poort van de stad komt een begrafenisstoet naar buiten: voorop lopen de dragers met de baar en daarop een dode. Direct daar achter een vrouw. Ze is vervuld met diepe rouw en diep verdriet. Ze is alleen, helemaal alleen. Ondanks het feit dat er een grote groep mensen uit de stad achter haar loopt. Helemaal alleen, want ze is alles wat ze had kwijt. Een paar jaar geleden is haar man gestorven en nu … is ook haar enige zoon, haar lieve jongen op wie ze haar hoop gevestigd had, gestorven. Er zijn geen woorden voor haar verdriet. Heel letterlijk niet.

In onze taal hebben we een woord voor een vrouw van wie de man is overleden: ‘weduwe’; een woord voor een man van wie de vrouw is overleden ‘weduwnaar’; een woord voor een kind dat zijn ouders verloren heeft aan de dood: ‘een wees’, maar een moeder, die haar kind verloren heeft; welk woord hebben we daar eigenlijk voor …

Het laatste dat deze moeder nog voor haar jongen kan doen, daar is ze nu mee bezig: hem naar zijn graf brengen. Diep ingrijpend is ze de laatste jaren geconfronteerd met de macht van de dood en de gevolgen van de zonde.

Stellingen

Bespreek in kleine groepen met elkaar de volgende twee stellingen.

1. De dood hoort bij het leven;
2. Dood gaan doe je maar één keer;

Wat zegt de Bijbel over deze dingen?

1. Lees Romeinen 5 vers 12 en leg het verband met stelling 1 uit.
2. Lees Openbaring 2 vers 11. Er wordt soms gesproken over een 'drievoudige' dood. Wat bedoelen we daarmee?

De dood een halt toeroepen

Vers 13: Als wij een begrafenisstoet tegenkomen, gaan we stil aan de kant staan om ruimte te maken voor de dood. Maar dan gebeurt er iets wonderlijks. Iemand uit die komende schare maakt geen ruimte: Hij blijft staan midden op de weg. Hij roept de dood een halt toe. De Heere Jezus dwingt de begrafenisstoet tot stilstand.

De Heere Jezus is precies op tijd: als Hij iets eerder was geweest, hadden twee groepen mensen elkaar mogelijk niet ontmoet. Was Hij iets later geweest dan was de begrafenisstoet al bij het graf. De Heere Jezus komt precies op tijd.

Dan lezen we het zo opvallend: ‘En de Heere, haar ziende.’ Hij kijkt niet naar de schare, niet naar de dode jongen, maar naar die intens verdrietige weduwe. ‘Gij aanschouwt de moeiten en het verdriet aan’, staat er in Psalm 10. Het is de Heere Jezus, die vol ontferming en met een bewogen hart, de stilte verbreekt en we horen Hem zeggen tegen de weduwe: ‘Ween niet.’ Dat zeg je toch niet tegen zo’n diep bedroefde vrouw, dat is toch onmenselijk? Of … dat zegt de Heere Jezus juist wel, omdat Hij de macht heeft om dat huilen daadwerkelijk te stoppen.

Gespreksvragen

Citaat van het internet: Welk normaal denkend mens denkt nog dat er een God bestaat, wat een misvatting, deze week heb ik nog een vriendin verloren, een leuke vrouw en een mooi kind. Als er een God bestaan heeft, had hij dat nooit laten gebeuren. Oorlogen, die nergens voor nodig zijn. Als er een God bestaat, had Hij dat nooit laten gebeuren. Als er al een hogere macht bestaat, dan is het een Tiran, geloof me dood is dood.

1. Welke reactie kwam er bij jou naar boven toen je een groot verlies leed en er veel verdriet kwam?
2. Hoe zou je reageren op iemand, die bovenstaande tegen je vertelt?
3. Als je God niet begrijpt, vertrouw je Hem dan?

Nieuw leven

Vers 14 en 15: De stoet staat stil en Jezus raakt de baar aan. Volgens de Joodse wet wordt je onrein als je een dode aanraakt (Numeri 19: 11, 16 en 18). De Heere Jezus trekt Zich daar niets van aan. Hij is sterker dan de dood en haar onreinheid. Zijn aanwezigheid is juist heilzaam.

Soms lijkt het of de dood zo machtig is, of er geen medicijn voor is. Toch mogen we zeggen tegen elkaar: de Vorst van het Leven is machtiger dan de dood. Hij zegt het zelf: ‘Ik ben de Opstanding en het Leven; die in Mij gelooft, zal leven, al was hij ook gestorven; en een ieder die leeft en in Mij gelooft, zal niet sterven in der eeuwigheid.’ (Johannes 11 vers 25 en 26) Als iemand, die je goed kent overlijdt, heb je het gevoel dat de dood het telkens wint.

Misschien zijn er wel gevoelens van teleurstelling. Had de Heere dat ongeluk, die ziekte niet kunnen voorkomen, had Hij geen genezing kunnen geven? Ja, dat had Hij gekund, maar waarom dan toch…? Misschien keer je je in die teleurstelling wel van God af, zoals zo velen doen. Ook in de tijd van de Heere Jezus waren er van die momenten dat velen zich van Hem afkeerden. Toch hoop ik dat jij niet anders kan dan het antwoord geven dat Petrus gaf toen de Heere Jezus aan de discipelen vroeg: ‘Wilt gijlieden ook niet weggaan?’ Petrus antwoordt op dat moment: ‘Heere, tot Wie zullen wij heengaan? Gij hebt de woorden van het eeuwige leven.’

Stelling

Als ik mij in mijn verdriet en zorgen verlaten voel, dan is God mij blijkbaar niet nabij.

Bidden

Suggesties om voor te bidden:

• Voor de nabestaanden van mensen, die gestorven zijn.
• Voor kracht en troost in je eigen verdriet.

Slotopdracht

Lees met elkaar (of individueel) onderstaande tekst:

Zijn vrouw, zoon, schoondochter en nog ongeboren kleinkind werden in één klap uit het leven weggerukt. Toch spreekt Henk Klein (77) uit Nieuw-Beijerland alleen maar goed van God na het afschuwelijke drama bij de buurtbarbecue. In augustus 2022 reed een vrachtwagen de dijk af en kwamen zeven mensen om het leven. De vergankelijkheid van het leven heeft na het drama weinig uitleg nodig. „Christelijk of niet-christelijk, iedereen begreep dit”, zegt ds. Budding. ‘De boodschap dat het Woord van de Heere blijft tot in eeuwigheid, gaf troost en kracht. Na de dienst zei iemand: Er zijn geen woorden voor dit verdriet, maar u had toch woorden. Dat waren woorden van God.’ Meneer Klein kan Psalm 42 vers 5 meezingen. Het lied komt recht uit zijn hart:

Maar de Heer’ zal uitkomst geven,
Hij, die ’s daags Zijn gunst gebiedt;
’k Zal in dit vertrouwen leven,
En dat melden in mijn lied.

Dat laatste gebeurt. Klein ervaart zo’n kracht dat hij tijdens het zingen gaat staan. Iedereen in de kerk kan hem zien zingen. ‘Zo werd zichtbaar wat God deed’, zegt ds. Budding.

Uit het Reformatorisch Dagblad, 26 december 2022

Bespreek deze tekst met elkaar.

Uit de belijdenisgeschriften

Heidelbergse Catechismus Zondag 9 en 10 (vraag en antwoord 26 t/m 28).

Nederlandse Geloofsbelijdenis artikel 13.

Begrippen

Vers 13: ‘ontferming’, het Griekse woord heeft de betekenis van een diep innerlijk gevoel van medelijden en barmhartigheid. Bij de Heere God is dit gevoel nog dieper dan het gevoel van een moeder voor haar kind (Jesaja 49 vers 15), zie ook Psalm 116 vers 5.

Vers 16: ‘vreze’, bij vrees denken wij vaak aan angst, maar die betekenis heeft het hier niet. Het gaat hier om verwondering, ontzag en eerbied hebben voor de Heere Jezus. Daarom erkennen ze ook dat God aan het werk is in deze gebeurtenis.

Verdieping

Boekentip om meer over dit onderwerp te lezen:

• H. Alderliesten, Overhoop en overleven;
• Ds. P.C. Hoek, Als de schaduw valt;
• Ds. J. Joppe, Ik heb uw tranen gezien (meditatief);
• Ds. J. Joppe, Heeft het leven nog zin? Verder leven na verlies;
• J. Korteweg, Verder na verlies. Jongeren werken aan hun rouw;
• Ds. L. Terlouw, De lege plaats

Andere verwerkingsvormen: Creatieve verwerking jongeren rouw en verdriet (goedinvorm.nu)

Leestip voor jongeren

W. Busch, Jezus, onze bestemming (hoofdstuk 6: Waarom zwijgt God)

Tips voor leidinggevenden

• Probeer mee te leven met degenen, die rouw en verdriet kennen door met een zekere regelmaat te vragen hoe het gaat (fysiek of via de mail). Rouwen is een lang proces.
• ‘Probeer niet op te beuren, maar laat gebeuren wat er gebeurt’. Vooral aanwezig zijn en luisteren is belangrijk. Je kunt het probleem niet wegnemen.
• Troosten is niet het antwoord weten, zolang je niet geluisterd hebt, niet het geven van goed bedoelde adviezen, niet het wegduwen van opstandigheid. Troosten is samen worstelen, zoeken en hopen op God.
• Het rouwproces verloopt bij iedereen verschillend. Het kan zijn dat jij iemand niet bereikt, laat het gerust aan een ander over.
• Let extra op jongeren, die stil en teruggetrokken zijn.

Meer tips kun je vinden in: M. Keirse, Helpen bij verlies en verdriet en M. Keirse, Kinderen helpen bij verlies.​

(Dit zijn boeken, die niet vanuit een christelijke, maar vanuit een psychologisch achtergrond geschreven, maar zeker waardevol zijn)