Bijbelgedeelte

Lees met elkaar: Exodus 34:1-10

Zingen

Zing met elkaar enkele van deze psalmen of liederen:  

Psalm 105:5 en 6, en Psalm 81:12.

Lied 3: Alle roem is uitgesloten en lied 40: Er komen stromen van zegen

Startopdracht

Doel: De eigenschappen van God uit Exodus 34:6-7 dicht bij de jongeren brengen; hen na laten denken over de inhoud daarvan.
Nodig: Meerdere vellen A3-papier en een aantal stiften of pennen.
Instructie: In Exodus 34 vertelt de HEERE Wie Hij is en wat Zijn eigenschappen/kenmerken zijn. Schrijf elk van deze eigenschappen uit vers 6 en 7 op een los papier. Hang de vellen papier verspreid over de ruimte op.

Vragen bij de startopdracht

1. Ga bij de eigenschap staan die jou het meeste aanspreekt. Leg aan elkaar uit waarom dit kenmerk van de HEERE jou het meeste aanspreekt.
2. Ga bij de eigenschap staan die jou het minste aanspreekt. Leg aan elkaar uit waarom dit kenmerk van de HEERE jou het minste aanspreekt.
3. Aansluitend bij vraag 2: Zou je ook op een andere/positievere manier tegen deze eigenschap aan kunnen kijken? Weet je bijvoorbeeld een Bijbels voorbeeld te noemen waarbij deze eigenschap juist positief in beeld komt? In wat voor situatie zou deze eigenschap jou juist wel aanspreken?

Na deze avond...

Weet je: hoe de HEERE Zich bekendmaakt in Exodus 34 en wat dat te maken heeft met het verbond.
Besef je: hoe genadig het is dat God in een verbondsrelatie met mensen wil staan.
Kun je: de eigenschappen van de HEERE uit Exodus 34: 6 en 7 in je eigen woorden weergeven.

Kerntekst

Exodus 34 vers 10a: ‘Toen zeide Hij: Zie, Ik maak een verbond.’

Het verbond en Gods Naam

God gaf de wet aan Zijn volk. De Israëlieten waren bevreesd toen God tot hen van de berg Sinaï sprak en daarom is Mozes de berg opgegaan om daar Gods woorden in ontvangst te nemen. Terwijl Mozes daar was, danste het volk in afgoderij rondom het gouden kalf. ‘Ik zal in het midden van u niet optrekken’, zegt God daarom in Exodus 33 vers 3. Israël heeft zich van de Heere afgekeerd. De Heere keert Zich ook van Israël af. God laat Zich echter door Mozes verbidden; Hij zal toch met het volk optrekken. Mozes stelt een vraag aan God: ‘Toon mij nu Uw heerlijkheid’ (Exodus 33:18). In Exodus 34 zien we hoe God deze vraag beantwoordt.

Mozes hakt op Gods bevel twee nieuwe stenen tafelen uit en klimt weer de berg Sinaï op (Exodus 34: 1-4). Dan daalt God naast Mozes neer in een wolk. Hij roept Zelf Zijn Naam uit. Allereerst noemt Hij Zijn verbondsnaam (zie uitleg verderop): HEERE HEERE. Vervolgens vertelt Hij Wie Hij is, door een aantal van Zijn eigenschappen te noemen. De eerste kenmerken hebben betrekking op de genade van God: barmhartig, genadig, lankmoedig (=geduldig), groot van weldadigheid (=overvloeiend van goedheid) en waarheid (=trouw). Deze eigenschappen laten duidelijk God verbondstrouw zien. Hij blijft Dezelfde, ongeacht het zondige en afkerende gedrag van het volk.

Er klinken nog meer eigenschappen. God bewaart de weldadigheid aan duizenden. Dat wil zeggen dat Hij trouw blijft aan de geslachten van degenen die Hem liefhebben. Hij vergeeft ongerechtigheid, overtreding en zonde, maar houdt de schuldige niet onschuldig tot in het derde en vierde geslacht. Naast Gods genade, is er dus ook het oordeel over de zonden.

Als Mozes dat gezien en gehoord heeft, buigt hij diep voor de Heere. Hij heeft genade in Gods ogen gevonden (de HEERE heeft Zich namelijk aan hem bekend willen maken) en om die reden durft hij de Heere te vragen in het midden van het volk te blijven. Hij vraagt om herstel van het verbond. De Heere verhoort dit gebed en vernieuwt het verbond met Israël (vers 10).

Gespreksvragen bij het verbond en Gods Naam

1. De Heere verschijnt in vers 5-7 aan Mozes en maakt Zich bekend. In vers 6 en 7 noemt Hij Zijn eigenschappen. Leg elk van deze kenmerken in je eigen woorden uit.
2. Welk beeld krijg jij van God nadat je dit gedeelte gelezen hebt?
3. Wat zegt het over God dat Hij Zich zo bekendmaakt?
4. Een buitenkerkelijke vriend vraagt jou om God te omschrijven. Vertel hoe je dat zou doen.
5. Kijk nog even terug naar de eigenschappen uit vraag 1. Welke kwamen terug in het antwoord op de vorige vraag en welke niet? Hoe komt dat?
6. Mozes buigt diep voor de HEERE (vers 8). Hoe komt dat?
7. Herken je zo’n moment in je eigen leven, dat je voor de Heere wilde buigen? Zo ja, wat voor moment was dat?

Het verbond van God met de mensen

Wat is het verbond precies? Daarvoor moeten we terug naar het paradijs. De mens is goed geschapen naar het beeld van God. God heeft een innige relatie met de mens. Maar de mens verbreekt deze relatie, keert zich af van God en laat zich door de zonden vastbinden. Er is geen weg meer terug. Er is een diepe kloof ontstaan tussen God en de mens.

Tenminste, van de kant van de mens. We lezen in de Bijbel dat God de mens toch weer opzoekt. God wil de relatie tussen Hem en de mens weer herstellen. Wat bijzonder dat God weer in relatie wil treden! Hij sluit met een mens een verbond: met Abram. Een verbond is een soort afspraak tussen twee partijen. Allebei de partijen moeten zich aan de afspraken houden. Zoals een huwelijksverbond: beide partijen, man en vrouw, beloven elkaar trouw te zijn. In het verbond van God met Abram belooft God Abram en zijn hele nageslacht trouw te zijn. Hij belooft hem een plaats om te wonen waar hij God kan dienen, een groot nageslacht, en geestelijke en aardse zegen. Dat is Gods kant. De kant van Abram en zijn nageslacht is dat zij gehoorzaam moeten zijn aan God.

Het verbond met Abram wordt nog een aantal keer bevestigd. Bijvoorbeeld op de Sinaï. Daar wordt het verbond extra ingevuld. Het verbond met Abram is, zeg maar, de ruggengraat en het verbond met Israël op de Sinaï de rest van het lichaam.

Als God Zijn verbond met Israël sluit, noemt God Zijn Naam: ‘HEERE, Ik zal zijn die Ik zijn zal.’ In Gods Naam lees je dat God trouw is aan Zijn verbond. In Exodus 20:2 zegt God: ‘Ik ben de HEERE, uw God.’ Ik ben van jullie. Het verbond wordt in dit hoofdstuk gesloten. God gaat een relatie met Israël aan, waarin Hij zegt: Ik ben van jullie.

Maar helaas verbreekt Israël het verbond een aantal dagen later. Ze dansen rondom het gouden kalf. Terwijl God een relatie met Israël wil aangaan, gaan de Israëlieten een relatie met een afgod aan. Wat verschrikkelijk! Ze zijn ongehoorzaam aan het verbond. Wat doet God nu? Is het afgelopen? Is het klaar? Nee, God sluit opnieuw het verbond met Israël. Opnieuw noemt Hij Zijn Naam: ‘HEERE, Ik zal zijn die Ik zijn zal.’ Ik ben en blijf dezelfde. God houdt zich aan Zijn verbond, ondanks dat de mensen steeds weer het verbond verbreken. Alleen door Zijn genade blijft het verbond overeind staan. En alleen vanuit Hem stuurt Hij Zijn Zoon om het verbond te vervullen met het bloed van het verbond.

Gespreksvragen bij het verbond van God met de mensen

1. Omschrijf in één zin de betekenis van het verbond.
2. Wat vind je ervan dat God een relatie met de mensen aangaat?
3. Israël verbreekt het verbond telkens weer. Kun jij twee andere Bijbelse voorbeelden daarvan noemen?
4. God is trouw aan het verbond. Hoe vind jij het dat God trouw is? Wat betekent dat voor jouw leven?
5. God heeft ook een verbond met jou gesloten: het bewijs daarvan is de doop. Wat is Gods kant van dat verbond en wat is jouw kant van dat verbond? Zoek het op in het Doopformulier.
6. Zie vorige vraag. Wat betekenen de twee kanten van de doop voor jou in het dagelijks leven?

Stelling

‘Het verbond is een ongelijkwaardige relatie.’

Bidden

Suggesties om voor te bidden vanuit het Bijbelgedeelte of thema:

• Bid God om gehoorzaamheid aan het verbond.
• Bid God om Zijn verbondsbeloften waar te maken.

Slotopdracht

Nodig: post-it’s, stiften.
Instructie: deel de post-it’s en de stiften uit. Iedereen denkt na over het onderwerp van deze avond en schrijft op wat hij/zij geleerd heeft. De briefjes worden op een bord/de muur geplakt. Bekijk de briefjes goed: is er overlap? Is er iets opvallends? Waarom zijn deze antwoorden opgeschreven?

Uit de belijdenisgeschriften

Nederlandse Geloofsbelijdenis artikel 1
https://www.nederlandse-geloofsbelijdenis.nl/artikel-1